Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
SV | En er is te Jeruzalem aan de Schaaps[poort], een badwater, hetwelk in het Hebreeuws toegenaamd wordt Bethesda, hebbende vijf zalen. |
Steph | εστιν δε εν τοις ιεροσολυμοις επι τη προβατικη κολυμβηθρα η επιλεγομενη εβραιστι βηθεσδα πεντε στοας εχουσα
|
Trans. | estin de en tois ierosolymois epi tē probatikē kolymbēthra ē epilegomenē ebraisti bēthesda pente stoas echousa |
Algemeen
Zie ook: Bethesda, Jeruzalem, Jeruzalem (Poorten), Schaapspoort
Aantekeningen
En er is te Jeruzalem aan de Schaaps[poort], een badwater, hetwelk in het Hebreeuws toegenaamd wordt Bethesda, hebbende vijf zalen.
- de Schaapspoort, De Schaapspoort bevond zich aan de noordzijde van Jeruzalem.
- Bethesda; toen de tempel verwoest was, werd de plaats een heiligdom van Serapis, god der genezing.
- vijf zalen, of meer correct portico's (een portiek, dat naar de toegang van een gebouw leidt).
Vertaalnotities
Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
Zie hier over het gebruik van de interlineair.
επιλεγομενη
toegenaamd wordt
εβραιστι
in het Hebreeuws
|
En er is te Jeruzalem aan de Schaaps[poort], een badwater, hetwelk in het Hebreeuws toegenaamd wordt Bethesda, hebbende vijf zalen.
- 1) Op basis van εστιν "er is" (van ἐστί G2076) willen sommigen onderbouwen dat toen het Evangelie naar Johannes werd geschreven deze Schaapspoort nog bestond. Dat derhalve dit Evangelie voor de verwoesting van Jeruzalem (70 n.C.) is geschreven (D. B. Wallace, “John 5, 2 and the Date of the Fourth Gospel,” Bib 71 (1990): 177-205; D. B. Wallace, John 5:2 and the Date of the Fourth Gospel ... again, via Bible.org). 2) Echter volgens anderen gebruikt Johannes vaak de ‘historische (dramatische) tegenwoordige tijd’ om gebeurtenissen uit het verleden te beschrijven. Daarom bewijst dit vers niet dat hij zijn Evangelie schreef vóór de val van Jeruzalem (Constable's Notes; cf. Peter S. Williams, Theofilos. Volume 13, 2021, issue 1-2, pp. 215–233; Andreas Köstenberger, John 5:2 and the Date of the Gospel; J. Warner Wallace, John’s Gospel May Have Been Last, But It Wasn’t Late). 2a) Volgens sommigen gaat dit punt niet op omdat εστιν niet voldoet aan de definitie van een historische tegenwoordige tijd omdat het geen werkwoord van actie is (Thomas L. Stegall, Reconsidering the Date of John’s Gospel).
In 2024 bracht de theoloog Geurt Henk van Kooten de theorie dat het Evangelie van Johannes het oudste is op basis van deze tekst nieuw leven in (NPO Radio 1, 31 maart 2024; RD, 2 april 2024).
- Ἱεροσόλυμα G2414 "Jeruzalem", afgeleid van het Hebreeuws יְרוּשָׁלַ͏ִם H3389.
- προβατικός G4262 hapax "behorend bij schapen"; i.e. de Schaapspoort.
- κολυμβήθρα G2861 "een plek om te duiken, een zwembad, badplaats" (Joh. 5:2, 4, 7; 9:7, 11 †);
- Ἑβραϊστί G1447 "Hebreeuws, Aramees" (Joh. 5:2; 19:13, 17, 20; Opb. 9:11; 16:16 †);
- Βηθεσδά G964 hapax "Bethesda"; In andere mss Βηθζαθά "Betzata" genoemd en overeenkomt met בית זיתא en door Flavius Josephus de 'nieuwe stad' wordt genoemd (Josephus, De Bello Judaico v.iv.§ 2).
- στοά G4745 "zuilengang" (Joh. 5:2; 10:23; Hand. 3:11; 5:12 †), de zogeheten portico's; "zalen" (SV).
____
- ἐπὶ τῇ προβατικῇ κολυμβήθρα ἡ ἐπιλεγομένη (p66* ἡ ἐστιν λεγομένη) p66(c) 75 B C K T (Wsupp τῇ for ἡ) Δ Π Ψ 063 078 0125 (f1 33 565 579 pc λεγομένη) f13 28 700 892 1009 1010 1071 1079 1195 1216 1230 1241 1242 1253 1344 1365 1546 1646 2148 2174 Byz Lect itc itf vgww syrh (syrpal) copsa copbo copach2 arm WH; ἐν τῇ προβατικῇ κολυμβήθρα ἡ ἐπιλεγομένη א2 A (D λεγομένη) L Θ pc itd itq itr1 Nonnus; προβατικῇ κολυμβήθρα τὸ λεγόμενον א* Xcomm l57? itaur ite vgcl eth geo Eusebius Chrysostom Theodore; κολυμβήθρα ἡ ἐπιλεγομένη itl syrc syrp Diatessarona Diatessaronn Diatessaront Irenaeuslat Cyril; in inferiorem partem natatoria piscina quae dicitur ita (itb) (itff2)
- Βηθεσδά A C E F G H K (N) Xcomm Δ Θ Π 078 0141 0233 f1 f13 28 33 157 180 205 565 579 597 700 892 1006 1009 1010 1071 1079 1195 1216 1230 1241 1242 1243 1253vid 1292 1342 1344 1365 (1424) 1505 1546 1646 2148 2174 Byz Lect itf itq vgmss syrc syrp syrh(gr)(mg) syrpal arm geo slav Diatessaron Amphilochius Didymusdub Chrysostom Cyrillem ς NR ND Riv Dio Nv; Βηθζαθά א (L ite Βηζαθά) 33 (itb itff2* vgmss Betzetha) (itl Betzata) (Eusebius) (Cyril) WH NA CEI TILC NM; Βελζεθά D (ita Belzatha) itd itr1; Βηθσαϊδά (cf. Joh. 1:44) (p66* Βηδσαϊδάν) (p66(c) Βηδσαϊδά) p75 B T Wsupp (Ψ Βησσαϊδά) 0125 pc itaur itc itff2(c) vg syrh copsa coppbo copbo copach2 eth Diatessarons Tertullian Chromatius Jerome
- Lacune in minuscule 176, ε 301 (C.R. Gregory, Textkritik des Neuen Testamentes, p. 163): Mat. 1:1-10:13; Joh. 2:1-21:25;
- Lacune in minuscule 372, ε 600 (C.R. Gregory, Textkritik des Neuen Testamentes, p. 183-184): Joh. 3:1-21:25;
Koop nu
Commentaar
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!